Талқылаудың негізгі күн тәртібі Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаевтың тапсырмасын іске асыру аясында әзірленген Алматы агломерациясын 2029 жылға дейін дамытудың Кешенді жоспарының жобасы (бұдан әрі – ДКЖ жобасы) болды.
«Кешенді даму жоспары өңірдегі тұрғын үй, әлеуметтік, инженерлік және көлік инфрақұрылымының дамуын үндестіруі және теңестіруі тиіс. Біз үшін агломерация тұрғындарының көлікке қолжетімділігі маңызды, сонда ғана олар қалаға еркін жете алады. Демек, көлікті дамыту ҮААЖ-на дейінгі және одан кейінгі барлық аумақты қамтуды ескере отырып жүргізілуі керек. Сондай-ақ, жоспарларда-тартылыс нүктелері болуы тиіс. Бұл — жұмыс орындарын құру, өмір сүруге лайықты жағдай жасау және т.б.», — деді Алматы әкімі Ерболат Досаев өзінің сөзінде.
ДКЖ жобасын әзірлеу 2023 жылғы қаңтарда қабылданған «Агломерацияларды дамыту туралы» Заңның арқасында мүмкін болды. ДКЖ әзірлеушілер «Алматыбасжоспар ҒЗИ» ЖШС және Алматы облысының сәулет және қала құрылысы басқармасы болып табылады.
«Алматы агломерациясын дамыту өңірдің орнықты экономикалық және әлеуметтік дамуын қамтамасыз ету үшін стратегиялық маңызды басымдық болып табылады», — деді Алматы облысының әкімі Марат Сұлтанғазиев әрі Алматы агломерациясының ел ауқымындағы маңызын атап өтті.
Қазақстан аумағындағы агломерацияның үлесі 0,61%, ел халқында — 17%, ел экономикасында 21,3%.
ДКЖ жобасында қолжетімді тұрғын үй және әлеуметтік нысандар салу, сапалы инженерлік инфрақұрылым құру және т.б. көзделеді.
Жобада КПР жобасымен түзетілген Алматы қаласының көлік қаңқасын дамытудың әзірленіп жатқан шебер жоспары шеңберінде қала мен облыс арасындағы көлік байланысын жақсарту мәселесіне ерекше назар аударылды. Шебер жоспарда көлік желілерін, оның ішінде қоғамдық көлікті дамытуға, теміржол тасымалының сапасын арттыруға бағытталған бірқатар іс-шара көзделген. Қала маңындағы аймақтардың тұрғындары үшін көліктік қолжетімділікті жақсарту үшін жаңа маршруттар ұйымдастырылады. Сондай-ақ, облыс бойынша жылдам әрі ыңғайлы жүруге мүмкіндік беретін бірнеше көлік — ауысып отыру тораптарының құрылысы жоспарланып отыр. Бұл магистральдық жолдардың өткізу қабілетін және қоғамдық көліктің тартымдылығын арттырады.
ДКЖ жобасында өндірісті дамыту және жаңа орындарды ұйымдастыру үшін шағын өнеркәсіптік парктер құру, Индустриалды аймақты кеңейту, өндірістерді облыс аумағына көшіру көзделген. Сонымен қатар, ДКЖ жобасында ішкі туризмді дамытуға баса назар аударылды. Агломерацияға Тургеннен Қаскелеңге дейінгі таулы туристік кластер кіреді.
Жұмыс кездесуі барысында бюджеттің тиімділігі мен ашықтығын арттыру, шығыстардың қайталануын болдырмау және өнімсіз шығындарды қысқарту мақсатында ДКЖ жобасы аясында іс-шаралар санын 245-тен 174-ке дейін қысқарту туралы шешім қабылданды. Жобаны қаржыландыруды республикалық және жергілікті бюджеттер аясында да, жеке инвестициялар есебінен де жүргізу жоспарлануда.
Кеңес қорытындысы бойынша әкімдер мерзімдерді белгіледі – осы жылдың қазан айының соңына дейін ДКЖ жобасы Алматы қаласы мен Алматы облысының мәслихатына келісуге жіберіледі. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша бұл құжат 2023 жылдың соңына дейін Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына және бекітуіне ұсынылады.
Анықтама: Жергілікті агломерация кеңесінің құрамына қала құрылысы, сәулет, көлік, кәсіпкерлік, әлеуметтік және қаржы салалары мәселелеріне жетекшілік ететін мәслихат депутаттары, тәуелсіз сарапшылар, Алматы қаласы және Алматы облысы әкімдерінің орынбасарлары енді.
Агломерация — бұл бір немесе бірнеше ірі қалалардың айналасындағы елді мекендердің жинақталған кластері. Негізі Алматы болып табылатын Алматы агломерациясына аудандық маңызы бар қалалар, 31 ауылдық округ және шамамен 3 млн адам тұратын 98-ге жуық елді мекен кіреді. Агломерация аумағы өзінің өңірлік даму жоспарлары мен мемлекеттік жоспарлаудың басқа да бағдарламалары бар 2 әкімшілік-аумақтық бірлікті (Алматы қаласы және Алматы облысы) қамтиды.
