2024 жылдың 6 қазанында Қазақстанда атом электр станциясын (АЭС) салу мәселесі бойынша республикалық референдум өтеді. Alataunews.kz сайты дауыс беруге қатысудың ережелеріне тоқталады.
Референдум өткізу тәртібі
Қазақстанда референдум өткізу «Республикалық референдум туралы» заңымен реттеледі. Бұл заң азаматтардың маңызды мемлекеттік шешімдерге қатысуын қамтамасыз етіп, референдумды ұйымдастыру және өткізу ережелерін айқындайды. Референдум – азаматтардың мемлекет басқаруға тікелей қатысуының бір түрі, және оның нәтижелері заңды күшке ие болады.
Референдумның негізгі кезеңдері:
- Референдум бастамасы: Қазақстан Республикасының Президенті, Парламент немесе азаматтардың өзі референдум өткізуді ұсынуы мүмкін. Мысалы, АЭС салу мәселесі бойынша референдум өткізуге Үкімет экономикалық және экологиялық негіздеме жасап, бастамашылық етті.
- Референдум күнін жариялау: Референдум өткізу күні Қазақстан Президенті Конституциялық кеңестен тиісті қорытынды алғаннан кейін жарияланады. Әдетте, бұл күн кем дегенде бір ай бұрын хабарланады, осылайша азаматтар дауыс беруге дайындала алады.
- Сайлаушыларды тіркеу: Референдумға 18 жасқа толған барлық Қазақстан азаматтары қатыса алады, егер олар сайлаушылар тізіміне енгізілген болса. Әр азамат дауыс беруге жергілікті өзін-өзі басқару органдары ұсынған тізім бойынша қатыса алады.
- Халықты ақпараттандыру: Референдумды ұйымдастырушылар дауыс беру туралы халықты кеңінен ақпараттандыруға міндетті. Бұқаралық ақпарат құралдары (БАҚ) референдумды жақтаушылар мен қарсыластардың пікірлерін теңдей көрсетуі тиіс.
- Дауыс беру күні: Дауыс беру күнінде сайлау учаскелері таңғы 7:00-ден кешкі 20:00-ге дейін ашық болады. Азаматтар жеке куәліктерін көрсетіп, дауыс береді.
- Дауыс беруді қорытындылау: Референдум өткізілді деп есептелуі үшін сайлаушылардың 50%-дан астамы қатысуы керек. Шешім қарапайым көпшілік дауыспен қабылданады.
Референдумға қатысу қадамдары:
- Тіркелу: Азаматтар өздерінің сайлаушылар тізімінде бар екендігіне көз жеткізуі қажет. Оны жергілікті сайлау комиссиясынан немесе Орталық сайлау комиссиясының сайтынан тексеруге болады.
- Мәселені зерттеу: Дұрыс шешім қабылдау үшін атом электр станциясы құрылысының жақтастары мен қарсыластарының дәлелдерімен танысу маңызды.
- Дауыс беру күні: Дауыс беру кезінде жеке куәлігіңізді алып келіп, бюллетеньдегі сұраққа жауап беріңіз – «Иә» немесе «Жоқ» деген нұсқалардың бірін таңдаңыз.
- Үйде дауыс беру: Егер сайлау учаскесіне келе алмасаңыз, сайлау комиссиясына өтініш жазып, үйде дауыс беру мүмкіндігін пайдалана аласыз.
Референдумға қатысу – тек азаматтың құқығы
