Жер сілкінісінің қарқындылығы 12 балды сейсмикалық өлшем бойынша бағаланады. Ал энергетикалық жіктеу үшін магнитудасы қолданылады. Шартты түрде жер сілкінісі әлсіз (1-4 балл), күшті (5-7 балл) және жойқын (8 және одан жоғары ұпай) болып бөлінеді.
Жер сілкінісі кезінде не болады?
Жер сілкінісі кезінде әйнектер жарылып, ұшып кетеді. Сөрелердегі заттар құлап, кітап шкафтары дірілдейді. Аспалы шамдар тербеліп, қабырғалар мен төбелерде жарықтар пайда болады. 10-20 секундтық сілкіністен кейін жер асты дүмпулері күшейіп, ғимараттар мен құрылыстар қирайды. Қатты сілкініс болған кезде бәрі жермен жексен болады. Орташа алғанда, жер сілкінісі 5-20 секундқа созылады. Сілкіністер неғұрлым ұзаққа созылса, соғұрлым зақым көп болады.
Жер сілкінісіне дайындық қалай болу керек?
- Үйде, жұмыста, кинода, театрда, көлікте және көшеде болған кезде жер сілкінісі кезінде іс-қимыл жоспарын алдын-ала ойластыру керек.
- Отбасы мүшелеріне жер сілкінісі кезінде не істеу керектігін түсіндіріп, оларға алғашқы медициналық көмек көрсету ережелерін үйретіңіз.
- Құжаттарды, ақшаны, қалта шамын және қосалқы батареяларды ыңғайлы жерде сақтаңыз.
- Үйде бірнеше күнге жететін ауыз су мен консервілер болу керек.
- Кереуеттерді терезенің алдына қоймаңыз, қабырғалардан алыс қойыңыз. Пәтердегі шкафтарды, сөрелерді бекітіп, жоғары жақта тұрған ауыр заттарды алыңыз.
- Қауіпті заттарды (улы химикаттар, тез тұтанатын сұйықтықтар) қауіпсіз, оқшауланған жерде сақтаңыз.
- Барлық тұрғындар қажет болған жағдайда электр, газ және суды өшіру үшін ажыратқыштың, магистральдық газ және су шүмектерінің қай жерде екенін білуі керек.
Мобильді қосымшалардың көмегін пайдаланаңыз:
Android-та жер сілкінісі туралы хабарламаларды нақты уақыт режимінде автоматты түрде жіберетін «Earthquake Network» қосымшасы бар (егер ол 4 балдан жоғары болса).
Сондай-ақ, пайдаланушыларға Төтенше жағдайлар мен ықтимал қауіптер туралы хабарлайтын қазақстандық «Darmen» қосымшасы бар. 4 балл және одан жоғары жер сілкінісі болған жағдайда, ол пайдаланушыларға бірден хабарлайды.