Барлығын рет-ретімен баяндайық:
Рустам Джарлаев пен Адия Нұрмұхамедқызы Кенджиева 2011 жылы үйленді. Олардың отбасында 2012, 2014 және 2015 жылы үш бала дүниеге келді. Алайда, 2018 жылғы 19 қарашада Алматы қаласының Жетісу аудандық соты балалардың анасымен тұрғылықты жерін анықтап, олардың некесін бұзды.
Ажырасқаннан кейін Кенджиева балаларымен Қырғызстанға көшті. Джарлаевтың айтуынша, ол көшіп кеткен сәттен бастап оның әкелік құқығын шектеп, балалармен кездесуіне және олардың тәрбиесіне араласуға кедергі жасай бастады. Джарлаев мәселені жанжалсыз шешуге тырысқанымен еш нәтиже болмады, сондықтан сотқа жүгінуге мәжбүр болды.
2021 жылдың 3 қарашасында Бішкек қаласының Октябрь аудандық соты Рустам Джарлаевтың балалармен кездесу кестесін құру туралы талабын қанағаттандырып, оған айына екі рет, сондай-ақ қысқы және жазғы демалыста кездесуге құқық берді. Алайда, Кенджиева сот шешімінің орындалуына кедергі келтіруін жалғастыра берді. Сондықтан Қырғыз Республикасы Қылмыстық кодексінің 370-бабы бойынша қылмыстық іс қозғауға тура келді.
Бішкек қаласы Октябрь аудандық соты Кенджиеваны сот шешімін орындамағаны үшін кінәлі деп тауып, оған 200 есептік көрсеткіш (20 мың сом) мөлшерінде айыппұл салды және оны Қырғызстан Республикасынан шығаруға Қаулы етті. Кенджиева шыққан үкімге Бішкек қалалық сотына шағымданды, бірақ апелляция қабылданбады және үкім өзгеріссіз қалды.
Джарлаевтың ресми өкілі адвокат Насыров Ильгиз, екінші некеден туған Кенджиеваның кіші қызының әкесі халықаралық іздеуде жүргендіктен, одан келісім алу мүмкін емес. Сол үшін үкімді орындау қиын екенін айтты. 2024 жылдың наурыз айында Кенджиева Салимов Ильшаттан ұл туды, ол балаға әкелік құқығын алған жоқ. Сот үкімі шығарылғанына қарамастан, Кенджиева Қырғызстанда балаларымен бірге өмір сүруді жалғастыруда. Оның, өзін балалардан ажыратқысы келеді деген айыптаулары мүлдем шындыққа жанаспайды.
2 — БӨЛІМ
Біздің журналистке берген сұхбатында, Рустам Джарлаев Кенджиеваны елден шығару жөніндегі сот процесіне ешқандай қатысы жоқ екенін атап өтті. Ол жеке өзіне бұл қажет емес екенін және оның басты мақсаты – балаларымен кездесу және олардың тәрбиесіне атсалысу мүмкіндігіне ие болу екенін жеткізді.
Балаларды ұрлады деген айыптауларға келетін болсақ, Джарлаев балаларын бұрынғы жұбайының рұқсатымен алып кеткенін мәлімдеді. Шекара өтуде қажет болған екінші ата-анасының арнайы рұқсаты мен төлқұжаттарын Кенджиева өз еркімен берген. Кейін балалар анасына оралудан өздері бас тартқан. Нәтижесінде, Джарлаевтың ұлы әкесімен бірге қалып, қызын ұрлап кетті десе де болады.
Ал Кенджиеваның тұрмыстық зорлық-зомбылық туралы айыптауларын Джарлаев жала жабу деп сипаттап, үзілді-кесілді жоққа шығарды. Ол некедегі жеті жылда жұбайына ешқашан қол көтермегенін айтты. Сонымен қатар, Кенджиева ешқашан құқық қорғау органдарына жарақат алғандығы жайлы медициналық мекемелерге жүгінген емес. Мұндай мүмкіндік онда толығымен болған, себебі, ол, институтта оқыған, жеке кәсібін жүргізген, ешқандай шектеусіз үйден шығып, адамдармен араласқан. Джарлаев өзінің шынымен тиран болса, Кенджиева кез келген уақытта оңай көмек сұрай алатынын атап өтті. Осы факт бойынша Джарлаевтың адвокаттары тиісті талап арыз дайындауда.
Қырғызстанның жаңалықтар пабликтерінің бірінде, Кенджиеваның екінші жұбайы Салимов Ильшат шетелде жұмыс істеп жүр деген ақпарат жарияланған. Алайда, Қырғызстанның мемлекеттік ұлттық қауіпсіздік комитетінің баспасөз қызметінің мәліметінше, Ильшат Салимовке іздеу салынған. Оған, сырттай, Қырғызстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 263 (ұйымдасқан топтар мен қылмыстық қауымдастықтарды қаржыландыру) және 224 (ұйымдасқан топпен алдын ала сөз байласу арқылы, келісім жасауға немесе бопсалау мен зомбылық көрсету қауіпімен келісімнен бас тартуға, мәжбүрлеу және абайсызда ауыр зиян келтіру) баптары бойынша айып тағылды.
3 — БӨЛІМ
Сондай-ақ, Салимов Ильшаттың әкесі, Жогорку Кенештің V шақырылымының бұрынғы депутаты, «Мадина» базарының иесі және «Иттипак» ұйғырлар қоғамдық бірлестігінің төрағасы Салимов Турсунтай Аблизовичті атап өткен жөн. Ол, Қырғызстанның Ұлттық қауіпсіздік комитеті (ҰҚК) үш бап бойынша қозғаған, атышулы қылмыстық істердің қатысушысы: 261 («ұйымдасқан топ құру немесе оған қатысу»), 267 («қару-жарақ, оқ-дәрілердің заңсыз айналымы») және 37-122 («кісі өлтіруге оқталу»). Тергеу мәліметтері бойынша, бұрынғы депутат бәсекелестерін және басқа адамдарды қорқыту үшін, сондай-ақ олардың активтері мен бизнес-жобаларын қудалау және иемдену үшін, қылмыстық топтармен байланысын мезгіл сайын қолданған. ҰҚКК Салимовке 261-бап бойынша («ұйымдасқан топ құру немесе оған қатысу») айып тағылғанын растады. 2024 жылдың 22 наурызында Бішкек қаласының Октябрь аудандық соты уәде етілген 20 миллион доллардың 15 миллион долларын мемлекетке өтегеннен кейін, оны қамаудан босатты.
Сондай-ақ, Салимов Турсунтайдың тағы бір ұлы, Ильшат Салимов туған ағасы, Ильзат Салимов 2024 жылдың 26 наурызында ұйымдасқан топтар мен қылмыстық қауымдастықтарды қаржыландырды деген күдікпен ұсталғанын атап өткен жөн.
Адиям Нурмухамедовна Кенджиеваның әкесі, күйеуі және оның туыстарына қарағанда едәуір қарапайым. Қазіргі уақытта, ол Қазақстанда, біреудің пәтерін сатуға байланысты алаяқтық жасағаны үшін сотталуда. Сонымен қатар, ол жазушы және, Қырғызстанда таратуға тыйым салынған «Мен ұйғырмын» кітабының авторы.
Қазақстан азаматы Джарлаев Қырғызстанда өзінің ата-ана құқығы үшін күресуді жалғастырып жатқанда және мәселенің тез арада және заңды түрде шешілгеніне үміттеніп жүргенде, біз оған мұндай теңдеусіз күресінде сәттілік тілейміз. Себебі, Кенджиева Адиямнің кейінгі жұбайының жағы, барлық шешімдерді жоюға және заңды актілерді орындаусыз қалдыруға өздерінің қылмыстық әлемдегі беделін пайдалануда.
Рустам Джарлаев пен Адиям Кенджиеваның хикаясы отбасылық дауларға байланысты сот шешімдерін орындау кезінде туындайтын қиындықтардың айқын көрінісі болып табылады. Бұл даулы жанжал барлық қатысушылардың құқықтарын сақтаудың маңыздылығын және әділ сот талқылауының қажеттілігін көрсетеді.
