Бұл індет туралы нені білуіміз керек, сақтану жолы қандай? Алматы облысының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Марат Әділжанұлы Исмаилов Alataunews.kz тілшісіне айтып берді.
— Алматы облысы безгек масалары кездесетін аймақтардың бірі саналады. Облыста, соңғы рет Конаев қаласында ауру қашан болды? Қазіргі жағдай қандай?
— Безгек (Plasmodium) қызбамен, көк бауыр және бауырдың зақымдалуымен сипатталатын, өлім-жітімге алып келетін қауіпті ауру. 2020 жылы әлемде безгектен 627 000 адам қайтыс болды.
Безгек негізінен әлемнің тропикалық және субтропикалық елдерінде кездеседі, Африка, Таяу және Таяу Шығыс, Оңтүстік Азия, Оңтүстік Америка елдерінде кең таралған. Алматы облысы безгектің қайтадан басталуы немесе қайталануы бойынша жоғарғы дәрежелі аумаққа жатады. Негізгі себебі безгекті тасымалдаушы — Anopheles туысына жататын масалардың жаппай таралуы, осы безгек масаларының өніп-өсетін анофелогендік су айдындарында болуы. Биыл Алматы облысында, оның ішінде Қонаев қаласында безгек ауруы тіркелген жоқ. 1998-2002 жылдар аралығында безгектің сырттан әкілінген 14 жағдайы, оның ішінде Еңбекшіқазақ ауданында 2 жағдай тіркелді. 2006 жылы осы ауданда қайталанған (рецедив) төрткүндік безгек ауруы анықталды.
— Туристік маусым жақында басталады. Қапшағайға келушілер үшін қандай да бір сақтық шараларын сақтау керек пе, безгек масасын әдеттегі масадан ажыратуға бола ма?
— Ең алдымен маса шағудан қорғану қажет, ол үшін москит торларын қолдану, үй ішінде инсектицидтерді шашырату, дененің ашық жерлерін репелленттермен өңдеу қажет.
Сонымен қатар безгек бойынша қолайсыз елдерге баруды жоспарлағандарға безгекке қарсы препараттарды қолдану ұсынылады. Безгек жұқпасы бойынша қолайсыз елден оралғаннан кейін, 3 жыл ішінде кез келген дене қызуы көтерілген жағдайда, безгекке тексерілу үшін тез арада медициналық ұйымға қаралып, дәрігерге хабарлауды ұмытпаған жөн.
— Жақында безгек масаларынан су айдындарын өңдеудің басталуы туралы хабарлама болды. Қандай аумақты өңдеу жоспарлануда (өткен жылмен салыстырғанда динамика)? Емдеу жаз бойы болады ма?
— Алматы облысында безгек ауруының алдын алу мақсатында, Қонаев қаласының маңындағы анофелогенді су қоймаларында безгек масаларына қарсы өңдеу шараларының бірінші кезеңі аяқталды. Дезинсекциялық іс-шаралар мамыр, маусым, шілде айларында 3 кезеңімен жүргізілу жоспарланған. Бірақ, ауа райының жылынуына орай, масалардың көбеюінің анықталуына байланысты, өңдеу жұмыстары сәуір айында басталды. Бүгінгі күні, Қапшағай су қоймасының 70,0 га көлеміне өңдеу жүргізілді, өткен жылы 60,6 га көлемі өңделді.
Қапшағай су қоймасында безгек масаларына қарсы өңдеу жұмыстарының 2 кезеңі 2023 ж. 10-17 мамыр аралығында, 3 кезеңі 09-16 маусым аралығында жалғасады, ауа райына байланысты, өңдеу жұмыстарының мерзімі өзгеруі мүмкін.
— СЭБ жертөлелерде, тұрғын үй кешендерінде өңдеуді бастауға кеңес берді. Мұны кім жасауы керек, кімнің есебінен, бюджеттен қаражат бөлініп жатыр ма? Дезинсекция қалай жүргізілуі керек, тұрғындарға айтар ұсыныстарыңыз қандай?
— Облысымызда безгек ауруының қайта таралуын алдын алу мақсатында, Anopheles туысына жататын масалардың белсенді кезеңінде (мамыр-тамыз айларында) дезинсекциялық шаралар санитариялық эпидемиологиялық қызмет тарапынан жүргізіледі. Дегенмен, аталған дезинсекциялық шара тек табиғи ошақта жүргізіліп, барлық аумақты қамтымайды. Яғни, санитариялық эпидемиологиялық қызметі инфекциялық және паразиттік аурулардың жұқпа ошақтарында және табиғи ошақтарында дезинсекциялық шараларды іске асырады.
Ал, профилактикалық дезинсекция мен дератизация іс шараларды, Қазақстан Республикасы «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексінің 107 бабы, 3 тармағына сәйкес, облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органдары жүргізеді.
